Demokrasi ve Yurttaşlık Bağlamında Hayat Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Üzerine

    Demokrasinin insan hayatına en büyük katkılarından birisi seçebilme özgürlüğüdür. Yaşamak istediğin yeri, sosyal durumunu, çevresini, mesleğini, yaşamsal önceliklerini, düşüncelerini, kısacası hayatını özgür ve özgün bir şekilde seçip planlayabilme hakkıdır. Bu mekanizmanın en önemli parçası eğitimdir. Eğitim insanlara hayal kurabilme ve bu hayalleri için mücadele edebilme yolunu sağlar.

     İhtiyaç dediğimiz kavram, bireyin kendi yaşamsal faaliyetleri ya da yönelimleri neticesinde ortaya çıkar ve onu bu ihtiyacı giderme yolunda harekete geçirir. Bir coğrafya ve toplumda özgür düşünce, demokrasi aktif olarak ne kadar varsa orada insanlar o kadar çok kendi ihtiyaçlarını kendi istekleri doğrultusunda belirler. İçinde bulunulan kültür, coğrafya, yaş, bireysel istek ve farklılıklar gibi birçok etken bu ihtiyaçların farklı olmasını sağlamaktadır. Bu farklılıklar kapsamında bireylerin talep ettiği ihtiyaçlara göre düzenlenen eğitim ise yaşam boyu eğitim kapsamına girmektedir. İnsanlar değişen ve gelişen çağa uyum sağlamak, yaşlarının getirmiş olduğu farklılıklarla oluşan yeni ihtiyaçlarını karşılamak gibi nedenlerle kişisel gelişim ve beklentilerine göre bu eğitime ihtiyaç duymaktadır.

     Modern Türk toplumunun demokratik ve kültürel gelişimine bakıldığında; birçok anlamda daha iyi oturmuş batı demokrasisine göre halkın, demokratik bilinç ve yurttaşlık algısının daha farklı olduğunu görüyoruz. Bunun en temel farklılığının, tarihsel gelişim olarak batı toplumlarında, bu hak ve özgürlüklerin halk tarafından talep edilerek zamanla kolektif organizasyonlarla elde edilirken, Türk toplumunda elit bir kesimin talepleri ile elde edilip daha sonrasında halka aktarılmaya çalışıldığı gerçeğinden kaynaklandığını düşünüyorum. Bununla ilişkili olarak, demokratik hak ve bilincin, yurttaşlık ve devlet algısının birçok anlamda benimsenemediği kanısındayım. Ancak içinde bulunduğumuz çağ ve dünyaya uyum sağlayabilmek, eş kulvarlarda mücadele edebilmek, yaşanan gelişmeleri anlamak, refleks gösterebilmek adına toplumun bilinç düzeyinin özgürlükçü ve modern toplumlar düzeyine ulaşabilmesi gerekmektedir. Bunu başarabilmek için en güçlü yol ise eğitim, yaşam boyu eğitimdir. Bu yöntem yalnızca Türk toplumu için değil, tüm gelişmekte olan ve geri kalmış denilen toplumlar için geçerlidir.

     İnsanların ilgi alanları, içindi bulundukları sosyal topluluklar, birlikte hareket edebilme, hak ve isteklerini talep edebilme bilinci kazanabilmesi açısından sivil toplum faaliyetlerini benimsetici ve verimli olarak uygulayabilmeleri adına bir yetişkin eğitimi düzenlenebilir. Her mesleki alanın kendi içerisinde derinlemesine uzmanlaşabilecekleri kurs ve eğitim araçlarına ulaşılabilirliğini mümkün kılma, bu anlamda imkân yaratma, topluma çevik bir bilinç kazandıracaktır. Nasıl ki toplum güvenliğini korumak adına araç kullanma ehliyeti zorunluluğu var ise; demokratik, özgür, eşitlikçi, anayasal düzene saygılı, uyumlu, sağlıklı bir toplumun en temel taşı olan aileleri kurmak ve çocuk sahibi olmak isteyen bireylere, sağlanacak bir kurs ile demokratik bilinci, demokratik aile ortamları yaratarak destekleyebiliriz.

     İnsanlar kendi seçimleriyle yaşadıkları gelişmelere sahip oldukça, demokratik düzene, anayasaya, meslek haklarına, çevre sorunlarına gibi her insanın kendi yaşam alanına göre seçip içinde bulunduğu alan için, katkı sunabilecekleri eğitim, kurs, programları alarak, geliştirebildikçe daha bilinçli yurttaşlar olacaktır. Emek verdiği ve uğruna çalıştığı alanların haklarını savunup iyileştirmek isteyecektir. Sahibi oldukları fikirleri geliştirmek için, değiştirmek ve başarmak istedikleri şeyleri yapabilme yetisini kazanabilecekleri yetişkin eğitim fırsatları; bunları gerçekleştirememekten ya da nasıl gerçekleştirebileceğini bilememekten doğan çaresizlik ve sisteme teslim olma davranışının önüne geçecektir. Karanlığa alışmış gözler, bir anda ışıkla karşılaştığında rahatsız olurlar. Yeni ve aydınlık fikirler, çaresizliğe alışmış toplumlarda öfke, nefret ve etiketlemelerle dışlanırlar. Yetişkin eğitimi ve hayat boyu öğrenme, kazandıracağı bilinçle ve umutla, ışığı görmek isteyen insanların sayısını artıracaktır. Demokratik ortamın, özgür düşüncenin ve bilinçli yurttaşlığın garantisi ancak bu şekilde sağlanabilir.